robot (W3)
Der "Roboter", span. "robot", frz. "robot", ital. "robot", ndl. "robot", engl. "robot", geht über tschech. "robota" = dt. "schwere, mühsame Arbeit", "Frondienst" und tchesch. "rabu" = dt. "Sklave", "Knecht", "Diener" zurück auf ein postuliertes ide. "*orbh-" = dt. "verwaist", "Waise". Auf diese Wurzel werden auch griech. "orphanos" = dt. "verwaist", engl. "orphan" = dt. "Waise", dt. "Arbeit", dt. "Erbe" und evtl. dt. "arm" zurück geführt.(E?)(L?) http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/melkrobot
melkrobot - (robot die koeien melkt)
(E?)(L?) http://www.etymologiebank.nl/trefwoord/robot
robot - (mechaniek dat menselijke arbeid verricht)
...
Ontleend, wellicht via Engels "robot" ‘id.’ of Duits "Robot" ‘id.’, aan Tsjechisch "robot" ‘id.’, een neologisme dat geïntroduceerd is door de Tsjechische schrijver Karel Capek (1890-1938) in zijn utopische toneelstuk R.U.R. (Rossum's Universal Robots) uit 1920. Hij leidde het woord af van het zn. "robota" ‘zware arbeid’, vroeger ‘verplichte arbeid in herendienst’.
Tsjechisch "robota" gaat met metathese terug op Proto-Slavisch "*orbota" ‘zware arbeid, slavernij’, waaruit verder o.a. Oudkerkslavisch "rabota" ‘slavernij’. Dit is een afleiding van de wortel "*orb-" ‘arbeid’ - pie. "*Hrbh-", waaruit ook "arbeid". Hierbij hoort een zn. Oudkerkslavisch "rabu" ‘slaaf’ en men legt wel verband met de wortel "*h3orbh-" ‘wees’ (IEW 781), waaruit: Latijn "orbus" ‘kinderloos; ouderloos’, "orba" ‘wees; weduwe’; Sanskrit "árbha-" ‘kind’; Oudiers "orb" ‘erfgoed’; Armeens "orb" ‘wees’. De betekenissen wijken echter nogal af.
Capeks robots werden voorgesteld als menselijke wezens die konden werken en praten, maar ook menselijke eigenschappen of gevoelens hadden, bijv. liefde en machtswellust. R.U.R. werd algauw vertaald in het Duits en het Engels en al in 1922 verschenen er artikelen over in Nederlandse kranten.
Tegenwoordig heeft "robot" een veel algemenere betekenis en kan elk geavanceerd apparaat dat mechanische arbeid verricht zo genoemd worden.
...
(E?)(L?) http://anw.inl.nl/article/aspergerobot
"aspergerobot" (neologisme, groente en fruit [groenteteelt])
machine die gebruikt wordt om asperges te oogsten
...
(E?)(L?) http://anw.inl.nl/article/robot
robot
(E?)(L?) http://anw.inl.nl/article/zoekrobot
"zoekrobot" (computer, software)
computerprogramma dat websites bezoekt en gegevens daaruit ten behoeve van een zoekmachine opslaat in een database
...
Erstellt: 2020-05